Gušfręši mannvinarins og kristnibošslęknisins Alberts Schweitzers, (einkum/sérstaklega) ķ ljósi/samręmi viš nżjatestamentisfręšina:

[3.KAFLI - MEGINKAFLI  RITGERŠARINNAR]:        

Gušfręši
mannvinarins og kristnibošslęknisins Alberts Schweitzers, (einkum/sérstaklega) ķ ljósi/samręmiviš nżjatestamentisfręšina:      

Gušfręši mannvinarins ogkristnibošslęknisins Alberts Schweitzers, einkum eins og gušfręšikenningar hans koma fram ķ gušfręširiti hans, um Ęvisögur Jesś, sem kom upphaflega śt 1906,og mörkušu tķmamót varšandi nżjatestamentisfręšina og sögu hennar, og ž.m.t. sögu gušfręšinnar, sem rętt veršur hér nįnar į eftir; (einkum/sérstaklega) meš hlišsjón af lķfsköllun hans sem kristnibošslęknis.   
[Samantekttil birtingar sem frumdrög, til brįšabirgša].


Nįnar tiltekiš:  Gušfręši mannvinarins og kristnibošslęknisins Alberts Schweitzerssem kristnibošslęknis, sem reisti sjśkrahśs ķ Lambarene viš Ógówefljót, ķFrönsku Mišbaugs-Afrķku (A. E. F.), įriš 1913, og starfaši žar semkristnibošslęknir, ķ rśma hįlfa öld, einkum eins og gušfręšikenningar hans komafram ķ gušfręširiti hans, um Ęvisögur Jesś, og žį jafnframt meš hlišsjón  af lķfsstarfiog lķfsköllun hans, įsamt helstu hugsjónum hans.  Mišaš er hér fyrst og fremst viš eftirfarandirit Schweitzers sjįlfs:
         
 
1.        ,,TheQuest of the Historical Jesus", ,,Spurningin um hinn sögulega Jesś", sem kom śtįriš 1954 (žżtt eftir enskri žżšingu).  Įfrummįlinu:  ,,Von Reimarus zuWrede.  Eine Geschichte derLeben-Jesu-Forschung", published 1906 by J. C. B. Mohr, Tubungen, m.ö.o.gušfręširti hans, um Ęvisögur Jesś.  2.  Sjįlfsęvisögu Shchweitzers:   [Albert Schweitzer, 1935, My Life andThougt.  An Autobiogaraphy; enskžżšing.  Į frumįlinu:   AlbertSchweitzer, 1931, Aus Meinem Leben und Denken], og Ęvisögu Schweitzers į Ķslensku:  [Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga].  [{Aukfleiri rita, einkum gušfręširita og/eša ritgerša, eftir Schweitzer sjįlfan,t.d. rit hans um Kvöldmįltķšina, Pįl postula og fleiri rit og eša ritgeršir, ogfleira, eins og viš į}].  [Žį veršur ašsjįlfsögšu einnig mišaš viš žau gušfręširit, sem Schweitzer ręšir sérstaklegaog vķsar til, ķ fyrrnefnu riti sķnu um Ęvisögur Jesś, auk fleiri gušfręširita, eins og viš į].

{[Jafnframt veršur höfš hlišsjón - eins og viš į - af heimspeki hans, einkumheimspekirits hans:  ,,Kultur und Ethik",,,Menning og sišferši" (žżtt eftir frumtexta, sérstaklega ,,Hnignun oguppbygginar menningarinnar" (I. hl.), og ķ II. hluta, VI kafla (seinni hluta)v. kristna/kristilega heimspeki sem og XVII., XVIII., XXI. og XXII. kafla (II.hluti) v. sišfręši hans ,,lotning fyrir lķfinu" (sem og ķ Ęvisögu hans įĶslensku); eins og viš į, einkum ,,lotning fyrir lķfinu", sem er einnig samkvęmkęrleikskenningu Jesś.  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 268)]}.




            
3.1:      RANNSÓKNARSPURNING/AR -TILGĮTA/TILGĮTUR.


3-1-a.  Yfirlit: Grundvallartilgįta
(1):Grundvöllur eftirfarandi tilgįtna/rannsóknaspurninga, varšar köllunina: skipun Jesś til fylgdar, (AlbertSchweitzer, 1954, The Quest of the Historical Jesus, bls. 401;įherslubreyting:  ÓŽ):  [Lżsa kölluninni sem slikri nįnar ....(1).--[[Nįnar śtfęrt ķ 3-1-b]].  [Lżsanįnar:  Fyrrnefnd grundvallartilgįta:  Köllunin - skipun Jesś er grundvöllurinn, ogžar meš grundvallaratriši ķ gušfręši Alberts Schweitzers (1), sem sķšan er ķórofa samhengi viš kristnbošsskipunina (2A), Matteusargušspjall, 28. Kapķtula,vers 18-20.  ... .   (2B):  Nįnar ķ beinu rökréttu inntaki kristnibošsinsog/eša kristnibošslęknisins:  Aš mišlahinum sjśka og ašframlomna lķkn og miskunn, eins og Jesśs sjįlfur gerši, ogsagši lęrisveinum sķnum aš gjöra slķkt hiš sama.  Lękningarfrįsögur gušspjallanna eru hér jafnframt ķ órofa samhengi, viš ofangreint (3). ... ]. 

3-1-b.  Rannsóknarspurning - tilgįta/tilgįtur [{įlyktun}] Alberts Schcweitzers sjįls, [varšandi köllunina]: [rędd/ręddar hér nįnar]: 
(1)  Köllunin - skipun Jesś - [Grundvallartilgįta: Grundvöllur eftirfarandi tilgįtna/rannsóknarspurninga:  (2A) Kristnibošiš - skipun Jesś sķšan ķ rökręnu samhengi viškristnibošsskipunina (3-1).
Mišast fyrst og fremst viš rit Alberts Schweitzers um Ęvisögur Jesś.  Tilgįta(ur) śt frį įlyktun Schweitzers sjįlfs, ķ lok nefnds rits sķns. 
Kristnibošiš grundvallaratriši, bęši varšandi gušfręši Alberts Schweitzers (3.1) sem og (sérstaklega) varšandi lķfsstarfs/köllunarstarf hans sem kristnibošslęknis (1.2).  (2B): Tilgįta (įlyktun) śt frį hugsjónum Alberts Schweitzers, einkum gušfręši hans, sérstaklega ķ nišurlagi rits sķns um Ęvisögur Jesś, varšandi köllun Jesś og skipun (1), sem sķšan er ķ rökréttu samhengi viš kristnibošsskipunina(Matt. 28, vers18-20), (2A og 2B), (meš hlišsjón af heimspeki og sišfręši hans, - Hnignun og uppbygging menningarinnar - Menning og sišfręši - einkum sišfręšinni ,,lotning fyrir lķfinu"), ķ ljósi gušfręšikenninga hans ķ nżjatestamentisfręšum, meš hlišsjón af lķfsköllun hans sem kristnibošslęknis ķLambarene ķ Miš-Afrķku, žar sem hann reisti sjśkrahśs įriš 1913 og starfaši žarsem kristnibošslęknir ķ rśma hįlfa öld; kristnibošiš hér lykilatriši -raušur žrįšur.  ... .        
(1)  Köllun Jesś Krists, žar sem Hann kallar enn ķ dag oss til fyldar sem foršum daga; Hann skipar fyrir -(2A)  ķ beinu og rökręnu samhengi viš kristnibošsskipunina, einkum ķ Matt. 28. Kap., vers 18-20, og vér eigum aš sżna ķ verki (en ekki ašeins oršum) hvernig vér skiljum hver Jesśs Kristur er,  ,,Og žeim, sem hlżša Honum, vitrum sem fįvķsum, mun Hann opinbera sig ķ žvķ, sem žeir fį aš reyna ķ samfélagi Hans af erfišleikum, įtökum, žrautum og žjįningum, og sem ósegjanlegan leyndardóm munu žeir lęra og komast sjįlfir aš raun um Hver Hann er"  (Albert Schweitzer, 1954, The Quest of the Historical Jesus, bls. 401; įherslubreyting: ÓŽ).  Ręša žessa gušfręšilegu įlyktun, ķ samręmi nżjatestamentisfręša, meš hlišsjón viš lķfsköllunarstarfi hanssjįlfs, og žį hvernig hann hefur sżnt sjįlfur, hvaš žaš er aš skilja vilja Krists og fylgja Honum,  (Sigurbjörn Einarsson/ArnbjörnKristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 41); og žį (fyrst og fremst) sem kristnibošslęknir ķ Lambarene, ķ Miš-Afrķku, žar sem hann reistisjśkrahśs įriš 1913, og starfaši žar sem kristnibošslęknir, ķ rśma hįlfaöld.  ... .           
           
(2B):  Nįnar ķ beinu rökréttu inntaki kristnibošsinsog/eša kristnibošslęknisins:  Aš mišla hinum sjśka og ašframkomna lķkn og miskunn. Lķknaržjónusta kristnibošslęknisins sem og björgun mannslķfa, įsamt ašstoš annarra lękna og hjśkrunarfólks. Hér er um aš ręša mikilvęg lķknarstörf innan veggja kristnibošssjśkrahśss/hśssins sem og hvar sem er aš finna hinn sjśka, og vitjahans, ekki sķst į heimili hans.   Įsamt žvķ aš uppfręša viškomandi (og alla ašra, eins og kostur er) um Jesś Krist!                        
           

            [{Ręšaog rökstyšja žį gušfręšilegu tilgįtu, ķ ljósi nżjatestamentisfręša, sem sett erupphaflega fram ķ inngangi sem tilgįta (įlyktun) śt frį nišurlagsoršum - įlyktun - ķ riti Schweitzers, aš hann višurkenni (jįti), aš Jesśs sé Kristur, Sonur hins lifanda Gušs Föšur vors į himnum; višurkenni (jįti) žar meš Jesś Krist sem sannan Messķas, Son Gušs Föšur; višurkenni (jįti) m.ö.o. Drottin Jesś Krist sem sannan Guš og sannan mann, Endurlausnarann, sem kemur til vor eins og ókunnur nafnlaus gestur, į sama hįtt og Hann kom foršum viš bakka vatnsins, Hann kom til žessarra manna, sem vissu ekki hver Hann var.  (Albert Schweitzer, 1954, The Quest of the Historical Jesus, bls. 401).  A.m.k er ekki hęgt aš śtiloka žessa rökstuddu fullyršingu, sem hér er sett fram (tilgįta/įlyktun), śt frį nišurlagsoršum - įlyktun Alberts Schweitzers sjįlfs. ,,Hann segir sömu oršin (viš žig og mig):  ,,Fylg žś mér!"  Og Hann bendir oss į žau verkefni, sem Hann žarf aš leysa į vorum tķmum. 
Hann skipar fyrir."  (Albert Schweitzer, 1954, The Quest of the Historical Jesus, bls. 401; įherslubreyting:  ÓŽ).          

[1, sbr. tilgįta 1:  Köllunin - skipun Jesś (3.1., sbr.ofangreint, v. tilgįtu/tilgįtur)].

Hann bendir oss į og skipar oss fyrir žeim kęrleiksverkum, sem Hann kallar oss til ķ vķngarši sķnum.  ,,Og žeim, sem hlżša honum, vitrum sem fįvķsum, mun Hann opinbera sig ķ žvķ, sem žeir fį ašreyna ķ samfélagi Hans af erfišleikum, įtökum, og žrautum og žjįningum, og sem ósegjanlegan leyndardóm munu žeir lęra og komast sjįlfir aš raun um Hver Hann er."  (Albert Schweitzer, 1954, The Questof the Historical Jesus, bls. 401). Sjįlfur sżndi Albert Schweitzer žennan skilning ķ verki, sérstaklega sem kristnibošslęknir ķ Lambarene ķ Miš-Afrķku ķ rśma hįlfa öld, og mun framtķšin fyrst og fremst minnast hans fyrir žaš, ,,hvernig hann hefur sżnt, hvaš žaš eraš skilja vilja Krists og fylgja honum." (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 41).  Žannig uppljómast /lżkst upp fyrir oss ķ eftirfylgd viš Hann, aš Hann er Drottinn vor og Frelsari, ķ žvķ/žeim köllunarhlutverkum, sem Hann hefur fyrirhugaš oss til eflingar Rķki Hans, konungar kongunanna, konungar kęrleikans, žar meš žeirrar kęrleiksžjónustu, aš fylgja, žeir er jįtast Honum af hjarta sem Drottni sķnum og Frelsara, til starfa ķ vķngarši Hans - aš efla Rķki Hans!   (2A)
Kristnibošiš er hér grundvallarariši (raušur žrįšur) bęši ķ gušfręši Schweitzers og lķfsköllun hans sem kristnibošslęknis!  Įherlsan hjį Schweitzer, aš Jesśs skipar fyrir -

[2, sbr. tilgįta 2: Kristnibošiš - skipun Jesś sķšan ķ rökręnu samhengi viš kristnibošsskipunina (3.1., sbr. ofangreint, v. tilgįtu/tilgįtur)]. [{Mišast fyrst og fremst viš rit Alberts Schweitzers um Ęvisögur Jesś, {auk fleiri gušfręširita og/eša gušfręširitgeršaSchweitzers}.  Tilgįta(ur) śt frį įlyktunSchweitzers sjįlfs, ķ lok nefnds rits sķns.  Kristnibošiš grundvallaratriši, bęši  varšandi gušfręši  Alberts Schweitzers (3.1) sem og (sérstaklega) varšandi lķfsstarfs/köllunarstarfs hans sem kristnibošslęknis (1.2)., {sem getiš er hér aš framan} ķ kafla 3.1.   ...}]];       

- er ķ beinu og rökręnu samhengi viš kristnibošsskipunina sjįlfa, einkum ķ Matteusargušspjalli, 28. kapķtula, vers 18-20. Žessi įhersla hjį Schweitzer kemur skżrlega fram ķ lķfsköllun hans ķ Lambarene, ķ Miš-Afrķku, žar sem hann reisti sjśkrahśs įriš 1913, og starfaši žar sem kristnibošslęknir ķ rśma hįlfa öld, sem sagan sannar einnig, enda starfaši Schweitzer į kristnibošsstöš Franskra Mótmęlenda ķ Lambarene, eša ķnįgrenni viš hana, og hafši nįin kynni og samvinnu viš kristniboša, bęši Rómverks-Kažólska og Evangelķska. (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer,Ęvisaga, bls. 250).   Žannig lżsti Schweitzer kynnum sķnum, af kristnibošinu, eftir žriggja įra veru ķ Lambarene,  og fórust m.a. orš į žessaleiš:  (sbr. einnig ķ khl. 3-2) 

            ,,Égber einlęga lotningu fyrir žvķ starfi, sem amerķskir kristnibošar hófu hér og franskir kristnibošar hafa haldiš įfram. Žeir hafa mótaš hugsun innlendra manna, ķ mannlegum og kristilegum skilningi, į žann veg, aš žaš myndi sannfęra jafnvel ramma andstęšinga kristnibošs um žaš, aš kenning Jesś megnar mikiš gagnvart frumstęšummönnum."  (Sigurbjörn Einarsson/ArnbjörnKristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 250; įherslubreyting:  ÓŽ).

            Schweitzer hefur lagt mikla įherslu į aš minna į žaš, sem kristnibošiš hefur gert til lķknar og hjįlpar Afrķkumönnum.  Žeir hafa bętt lķkamlegmein innlendra og kennt žeim hagnżta hluti, auk žess, sem žeir hafa uppfrętt žį um Jesśm Krist.  (SigurbjörnEinarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 250).  (Ręša nįnar, og ręša einnig fyrirkomulag.  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 250 og įfram, og bls. 261 og įfram)).  (Koma einnig meš śr fleiri ritum um og/eša eftir Schweitzer sjįlfan, eins og viš į).           
                       

Tilgįta (įlyktun):  Kristnibošiš er hér grundvallaratriši (rauši žrįšurinn); kristin kęrleikstrś aldanna til handa öllum, nęr sem fjęr. Kristnibošiš er hér, eins og fyrr segir, grundvallaratriši (raušur žrįšur) bęši ķ gušfręši Alberts Schweitzers, og žį fyrst og fremst varšandi nżjatestamentisfręšina, og lķfsköllun hans sem kristnibošslęknis.  Ręša og rökstyšja hér żtarlega, og komast aš įlyktun/nišurstöšu, sem veršur sķšan/verša sķšan dregin/dregnar betur saman ķ nišurlagskaflanum, hér į eftir. Spurt afgerandi gagnrżninna spurninga, hvort žessi tilgįta/įlyktun stenst, eša ekki, mišaš viš žį umręšu og rök, sem leidd verša fram ķ žessum kafla!  Rök meš og į móti!

Kannaš żtarlega, hvort žessi tilgįta/įlyktun stenst, eša ekki, mišaš viš žį umręšu og rök, sem leidd veršahér fram ķ 3. kafla!
          


            Loks aš leggja įherslu į órjśfanlegt samhengi kristnibošsins og kristilegrar lķknaržjónustu (og ķ raun menntunar einnig), og ķ órofa samhengi viš kristnibošiš.  Ręša og rökstyšja nįnar meš įlyktun varšandi tilgįtu (fullyršingu) og/eša įlyktun Schweitzers sjįlfs, ķ nišurlagsoršum ritssķns, um Ęvisögur Jesś, og dregiš sķšan (betur) saman ķ nišurlagskaflanum.  Öll įherslan er hins vegar į gušfręši og lķfsköllun mannvinarins og kristnibošslęknisins Alberts Schweitzers; kristnibošiš er žar grundvallaratriši (raušur žrįšur), sem fyrr segir, m.ö.o. aš hlżša Honum, sem kallar oss til fylgdar viš sig, eins og foršum daga, og skipar oss fyrir.  ,,Hann segir sömu oršin (viš žigog mig):  ,,Fylg žś mér!"  Og Hann bendir oss į žau verkefni, sem Hann žarf aš leysa į vorum tķmum. 
Hann skipar fyrir."  (Albert Schweitzer, 1954, The Quest of the Historical Jesus, bls. 401).  Hann bendir oss į og skipar oss fyrir žeim kęrleiksverkum, sem Hann kallar oss til ķ vķngarši sķnum.  ,,Og žeim, sem hlżšahonum, vitrum sem fįvķsum, mun Hann opinbera sig ķ žvķ, sem žeir fį aš reyna ķ samfélagi Hans af erfišleikum, įtökum, og žrautum og žjįningum, og sem ósegjanlegan leyndardóm munu žeir lęra og komast sjįlfir aš raun um Hver Hann er."  (Albert Schweitzer, 1954, The Questof the Historical Jesus, bls. 401). Sjįlfur sżndi Schweitzer žennan skilning ķ verki sem kristnibošslęknir ķ Lambarene ķ Miš-Afrķku ķ rśma hįlfa öld, sem fyrr er getiš; žaš sannar sagan.  Įherlsan hjį Schweitzer, aš Jesśs skipar fyrir, er ķ beinu og rökręnusamhengi viš kristnibošsskipunina sjįlfa, einkum ķ Matteusargušspjalli, 28.kapķtula, vers 18-20.  Žessi įhersla hjį Schweitzer kemur skżrlega fram ķ lķfsköllun hans ķ Lambarene, ķ Miš-Afrķku, žar sem hann reisti sjśkrahśs įriš 1913, og starfaši žar sem kristnibošslęknir ķ rśma hįlfa öld, sem sagan sannar einnig:  Sterkustu rök fyrrnefndrar tilgįtu (fullyršingar) / (įlyktunar), og er ķ órofa samhengi viš fyrrnefnd įlyktunarorš Schweitzers sjįlfs, ķ nišurlagi fyrrnefnds rits sķns! 

           
2B):  Nįnar ķ beinu rökréttu inntaki kristnibošsins og/eša kristnibošslęknisins:  Aš mišlahinum sjśka og ašframlomna lķkn og miskunn. ... .     
           
            [Ręšaog rökstyšja ofangreint żtarlega, tilgįtu/tigįtur, įsamt öšru efni og innihaldi ķ žessum 3. kafla, og komast aš įlyktun/įlyktunum  Įlyktun/įlyktanir dregin/dregnar sķšan betursaman ķ nišurlagskafla, sem lagt er hér fram sem tilgįta/tilgįtur ķ inngangskafla, įsamt öšru efni og innihsldi.  ...].       




3.2:   GRUNDVALLARATRIŠI  VARŠANDI  GUŠFRĘŠI  ALBERTS  SCHWEITSERS, EINKUM  Ķ  RITI  HANS  UM ĘVISÖGUR  JESŚ:
 
[Samantekt til birtingar sem endurbętt drög, til brįšabirgša].

Ķ ęvisögu mannvinarins og kristnibošslęknisins Alberts Schweitzers, sem kom śtį Ķslensku 1955, segir m.a. oršrétt:                      

            ,,Mestaverk hans (Schweitzers*) į žessum įrum (upp śr aldamótunum 1900*) er bók hansum ęvisögur Jesś.  Žar rekur hann žaš, sem fręšimenn höfšu um hįfrar annarrar aldar skeiš ritaš um lķfssögu Jesś og gagnrżnir nišurstöšur žeirra.  Fyrir žessa bók (hśn kom śt ķ fyrstu śtgįfu 1906) varš Schweitzer kunnastur sem fręšimašur.  Hśn flutti margar fersklegar, snjallar og tķmabęrar athuganir, og sem sögulegt yfirlitsverk er hśn sķstęš.   
            Schweitzer mišar viš žį ašalreglu, aš ummęli og framkoma Jesś verši aš skošast ķ ljósi  kunnra,
gyšinglegra meginhugmynda."  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, ęvisaga, bls. 35-36; įherlsubreyting, *:  ÓŽ).  Žaš kemur skżrt fram hjį Schweitzer, aš meginreglan, bęši varšandi ummęli og framkomu og žar meš verk Jesś, verši aš skošast ķ žessu ljósi kunnuglegra, gyšinglegra meginhugmynda, og žį ekki sķst ķ samhengi seinni gyšinglegra heimsslitakenningar, og žį ķ trausti tilkomu konungsrķkis eša konungsdóms hins fyrirheitna Messķasar. (Albert Schweitzer, 1954, The Quest of the Historical Jesus, bls. V,({VI}); Albert Schweitzer, 1935, My Life and Thougt, bls. 51, 69 {og vķšar}; Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 36.  Įherslubreyting:  ÓŽ).        Lykilatriši hér, tengjast fyrst og fremst Nżja testamentinu: Gušfręši Nżja testamentisins, og žar meš nżjatestamentisfręšumum, en meš bakgrunn ķ Gamla testamentinu:  Gušfręši Gamla testamentisins, og žar meš gamlatestamentisfręšunum.  [Ręša hér nįnar ķ žessum kafla - rekja einnig nįnar - og rökręša, eins og žarf]!  -                                  
            Höfušspurningin er žessi, žegar reynt er aš brjóta gušspjöllin til mergjar:  ,,Hvernig skildi Jesśs sjįlfan sig, persónusķna og ętlunarverk?  Schweitzersegir:  Frį skķrnarstundu sinni er Jesśs sannfęršur um, aš hann sé hinn fyrirheitni Messķas:  Gušs himneska rķki er aš koma, hin jaršneska tilvera er aš renna sitt skeiš į enda, gušleg tilvera tekur brįšum viš.  Og hann er konungur žeirrar tilveru, Mannssonurinn, sem Danķel spįmašur sį ķ sżn (Dan. 7).  Žetta er leyndarmįl hans meš Guši.  Mennirnir sjį žaš ekki eša skilja.  Dżrš hans opinberast lęrisveinum hans ķ svip, žegar hann ummyndast į fjallinu, Pétur jįtar, aš hann sé Kristur, sonur hins lifanda Gušs, en Jesśs bannar žeim aš segja frį žessu.  Žaš į ekki aš vitnast fyrr en Guš opinberaržaš.  Žangaš til er hann ķ lęgingarmynd mešal mannanna, žrįtt fyrir žau tįkn, sem hann gerir."  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 36).  
                       
            Schweitzersegir žetta vera lykilinn aš huga og lķfssögu Jesś.  Žegar Jesśs er sannfęršur um aš hann vęri hinn fyrirheitni Messķsas, žį verša Matteusar- og Markśsargušspjall, elstu gušspjöllin, augljós sem og öll saga frumkristninnar.  Žegar gušspjöllin eru skošuš ķ žessu ljósi, veršur įlyktunin sś, aš žau eru mjög öruggar heimildir og nįkvęm lżsing į stuttum starfstķma Jesś og dauša hans. Jesśs bošar aš endalok žessa heims sé framundan, og aš Gušs rķki sé ķnįnd, meš hugtökum, sem samtķš hans žekkti. Jesśs  bošar afgerandi og umbyltandi sišgęšislęrdóm.  Sį heyrir til Guši og Rķki hans, sem lżtur bošorši kęrleikans.  Žeir, sem eru fįtękir ķ anda, miskunnsamir, frišflytjendur, hjatrahreinir,  og hungrar og žyrstir eftir réttlęti Rķkis Gušs, įsamt žeim, er žola žjįningar og ofsóknir,  og žeir, sem vilja verša eins og börn.  ... .  Jesśs sendir lęrisveina sķna til žess aš boša komu Gušs rķkisins og vęntir sjįlfur komu žess į hverri stundu.  Jesśs sannfęrist sķšan um aš Hann eigi aš deyja,  ,,fórna lķfi sķnu til frišžęgingar fyrir žį, sem kallašir voru til hins komanda rķkis."  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls.36-37; įherslubreyting:  ÓŽ).         Žetta samręmist viš ummęli Jesaja, 53. kapķtula og vķšar, um žjón Gušs, sem lķšur fyrir syndir annarra og heimfęrir Jesśs žessi ummęli til sķn.  Hér er um aš ręša spįdóm um Hann, opinberun um hlutverk Hans.       
            Jesśs trśir lęrisveinum sķnum einslega fyrir žvķ, aš sér beri aš fara upp til Jerśsalem, til žess aš lķša žar og deyja. Hann fer til Jerśsalem um pįskaleitiš, įsamt hópi hįtķšargesta.  Jśdas svķkur Jesś, meš žvķ aš segja andlegu yfirvöldunum žar, aš Jesśs telji sig vera Messķas.  Viš sķšustu kvöldmįltķšina, žar sem Jesśs gefur lęrisveinum sķnum brauš og vķn, sem Hann hefur blessaš, vķgir Hann lęrisveina sķna til žess aš sitja til boršs meš sér ķ Dżršarrķkinu.  Žvķ nęst fer Hann           śt til žess aš bišjast fyrir, ķ Getsemanegaršinum, įsamt lęrisveinum sķnum.  Hann vonar aš Guš afstżrši hinni ęgilegu raun, léti bikarinn fara fram hjį, en er samt fśs til aš drekka hann, ef Guš vill.  Hann bišur til Gušs fyrir sjįlfum sér, en hugsar eingöngu um lęrisveina sķna  og hefur ašeins įhyggjur af žeim, sem standa Honum nęst, vegna žess, aš Hann veit ekki    hvaš Guš ętlast fyrir meš žį og bišur žį žess vegna aš vera hjį sér.  Sķšan er Jesśs dęmdur fyrir gušlast, žvķ Hann sagšist vera Messķas.  Jesśs gengur fśslega ķ daušann, ķ žeirri fullvissu, aš meš žvķ sé Hann aš ryšja Gušs rķkinu braut.  Lęrisveinar Hans eru gagnteknir af eftirvęntingu, eftir opinberun hans. (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 37-38).  ,,Žį efast žeir ekki um, aš hann sé upphafinn til Gušs ķ himnunum og aš hann muni innan skammsbirtast sem Messķas og stofnsetja rķki sitt. Lifandi eftirvęnting eftir endurkomu hans mótar frumkristnina."  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 38).  
            Gušfręšilegar kenningar og athuganir Schweitzers, brutu ķ bįga viš rķkjandi gušfręšikenningar um aldamótin 1900, og hęgt er aš draga žęr
įlyktanir,Schweitzer hafi meš žeim, haft afgerandi įhrif į nżjatestamentisfręšina, og vķsaš veg śt śr nokkurskonar blindgötu, sem nżjatestamentisfręšin voru komin ķ.  Óhętt er aš segja, aš forsendur Schweitzers hafi leyst margt, sem įšur virtist illskiljanlegt, og  geršu m.a. žróun frumkristninnar skiljanlegri, og brśušu m.a. žaš djśp, sem margir töldu hafa veriš į milli Jesś og Pįls postula.  Žann žįtt gušfręšinnar ręšir Schweitzer żtarlega ķ gušfręširiti sķnu um Pįl postula.  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 38; įherslubreyting:  ÓŽ).         
           
            Hin hispurlausa og raunsęja tślkun Schweitzers, og annarra, sem héldu svipušu fram, um svipaš leiti, žótti mörgum umdeild.  ... . Óhętt er aš segja aš nżja gušfręšin hafi gert Jesś nżtķskulegan og smįbrotnari, en Hann er.  ,,Jesśs veruleikans veršur aldrei eins mešfęrilegur og sś gušfręši taldi.  Hann er svo sérstęšur, bęši hugsun hans og athafnir, aš žaš veršur alltaf eitthvaš annarlegt og leyndardómsfullt viš hann."  (Sigurbjörn Einarsson/ArnbjörnKristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 39).    
           
            Rannsóknir į Ęvi Jesś mišušu ašžvķ aš finna Jesśm sögunnar.  Žessar rannsóknir hafa lotiš merkilegum örlögum. Menn trśšu žvķ aš unnt vęri aš leiša Hann sem fręšara og frelsara inn ķ samtķš vora, eins og Hann vęri ķ raun og veru. En nżju gušfręšinni tókst ekki aš halda Honum viš vora tķma; vonast hafši veriš, aš mašurinn Jesśs yrši aftur lifandi og kęmi nś til móts viš yfirstandandi tķma.  En Hann gekk framhjį vorum tķmum, og sneri aftur til sķns eigin tķma, og nżja gušfręšin gat meš engu móti haldiš Honum föstum ķ samtķš vorri, heldur varš aš lįta Hann fara aftur sömu leiš.  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls.39-40).  ,,Hann hvarf aftur til sinnarsamtķšar rétt eins ešlilega og pendśllinn hverfur til upprunastöšu, žegar honumer sleppt."  (Sigurbjörn Einarsson/ArnbjörnKristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 40).          .
           
            Schweitzer segir, aš margir kynnuaš spyrja, hvort Jesśs ętti ķ rauninni nokkurt erindi viš vora tķma, og svarar į žann hįtt, aš sį, sem horfi óhikaš ķ augu viš Jesśm veruleikans, og hlusti į žaš, sem Hann hefur aš flytja honum ķ sķnum mįttarmiklu oršum, komist ķ kynni viš persónu, sem vill nį völdum yfir honum.  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer,Ęvisaga, bls. 40).       

                       
Og ķ nišurlagsoršum Alberts Schweitzers, ķ riti sķnu um Ęvisögur Jesś, segiroršrétt:                     
            ,,Hann kemur til vor eins og ókunnugur nafnlaus gestur, į sama hįtt og Hann kom foršum viš bakka vatnisins, Hann kom til žessarra manna, sem ekki vissu hver Hann var.  Hann segir sömu oršin:  ,,Fylg žś mér!"   Og Hann bendir oss į žau verkefni, sem Hann žarf aš leysa į vorum tķmum.  Hann skipar fyrir.  Og žeim, sem hlżša Honum, hvort sem žeir eru vitrir eša fįvķsir, mun Hann opinbera sjįlfan sig ķ žvķ, sem žeir fį aš reyna ķ samfélagi Hans af erfišleikum, įtökum, og žrautum og žjįningum,og sem
ósegjanlegan leyndardóm munu žeir lęra og komast sjįlfir aš raun um Hver Hann er."  (Albert Schweitzer, 1954, The Quest of theHistorical Jesus, bls. 401, įherslubreyting: ÓŽ).            


            Oršréttsegir sķšan ķ Ęvisögu Alberts Schweitzers, (į Ķslensku):          

            ,,Žetta eru įlyktunaroršSchweitzers,        žegar hann er aš ljśka bók sinni um ęvisögur Jesś.    
             Meš žeirri bók hafši hann lagt drjśgan skerf til trśvķsindanna og brugšiš nżju ljósi yfir żmsa žętti hinnar einstęšu lķfssögu.    
            En framtķšin mun fyrst og fremst
minnast Alberts Schweitzers fyrir žaš, hvernig hann hefur sżnt, hvaš žaš er aš skilja vilja Krists og fylgjahonum."  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 41; įherslubreyting:  ÓŽ).  ... . Eitt grundvallaratriša ķ gušfręši Schweitzers, sem skżrt kemur fram ķ Ęvisögum hans um Jesś, er einmitt žaš, aš skilja Jesś, ,,er aš skilja, hvaš hann vill og villja žaš.  Hin rétta afstaša til hans er aš verahöndlašur af honum.  Kristin gušręknihefur gildi aš sama skapi sem hśn felur ķ sér hollustu viljans viš hansvilja."  (Sigurbjörn Einarsson/ArnbjörnKristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 40, įherslubreyting:  ÓŽ).      
            Jesśs krefst žess eins af mönnum, ,,aš žeir sżndu žaš ķ
verki og fórn, aš hann hefši umbreytt žeim, knśiš žį til aš verša öšruvķsi en heimurinn, og aš žeir hefšu žar meš öšlazt hlutdeild ķ friši hans."  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 40; įherslubreyting:  ÓŽ). Žegar Jesśs nefnir sig Messķas, Mannssoninn, Gušs son, ,,žį er hann meš žvķ aš lįta ķ ljós, aš hann lķtur į sig sem valdbjóšanda og drottnara."   (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 41; įherslubreyting:  ÓŽ).              

            Žessi 
nišurlagsorš Alberts Schweitzers, ķ riti sķnu um Ęvisögur Jesś, og lykilorš ķ lokin sem og ofangreint (samantekt v. gušfręši Alberts Schweitzers),eru lykilatriši og lykilorš varšandi einstakan lķfsskilning og lķfsköllun mannvinar - Alberts Schweitzers, sem einkum kemur fram ķ gušfręširiti hans um Ęvisögur Jesś, ķ ljósi nżjatestamentisfręšanna, meš hlišsjón af lķfsköllunarstarfi hans sem kristnibošslęknis  ķ Afrķku, ķ rśma hįlfa öld, ķ sjśkrahśsi, sem hann reisti sjįlfur, vissulega meš ašstoš góšs fólks, ekki sķst eiginkonu sinnar.           

           
Nįnari įhersla į samantekt varšandi gušfręši Alberts Schweitzers, ķ ljósi lķfsköllunar hans sem kristnibošslęknis:   

            Mannvinurinn og kristnibošslęknirinn Albert Scheitzer, fylgdi eftir žeirri köllun, aš fylgja Jesś Kristi į žann hįtt, aš gefa Honum allt sitt lķf, ķ sķnu óeigingjarna lķfsstarfi sem kristnibošslęknir ķ Afrķku, ķ rśma hįlfa öld.  Byggist sś afstaša ekki sķst į hinni kristnu kęrleikstrś hans, sem kemur sérstaklega fram ķ nišurlagsoršum hans ķ gušfręširiti sķnu, um Ęvisögur Jesś, žar sem kemur skżrt fram, aš Jesśs kallar oss enn til fylgdar viš sig sem foršum daga, skipar oss fyrir, og bendir oss į žau verkefni, sem žarf aš leysa į vorum tķmum. Og žeir, sem hlżša Honum, mun Hann opinbera sig, og sem ósegjanlegan leyndardóm munu žeir sjįlfir komast aš raun um, hver Hann er. (Albert Scheitzers, 1954, The Quest of the Historical Jesśs, bls. 401; Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvķsaga, bls. 41). Grundvöllurinn er Jesśs Kristur, sem kallar og skipar. Žessi kristna lķfshugsjón Scheitzers, er aš mķnu mati, ķ órofasamhengi, viš kristnibošsskipunina og žar meš kristnibošiš/allt kristniboš sem og žaš, hvernig Jesśs, bęši lęknaši sjśka, og endurleysti til lifandi trśar į Hann sem og fyrirmęlum Jesś til lęrisveinanna, aš lękna sjśka, og boša žeim žaš fagnašarerindi, aš Gušsrķki er ķ nįnd. Tengist žetta jafnframt grundvallarhugmyndum Schweitzers, aš Jesśs og frumkristnin, vęntu komandi heimsslita, og aš Gušleg tilvera tęki viš, og Jesśs vęri hinn fyrirheitni Messķas, byggšist verulega į sķšari gyšinglegri/um heimsslitakenningu/m, ašGušs rķki vęri ķ nįnd, sem byggšist žar į hinum fyrirheitna Messķasi. (Albert Scheitzer, 1954, The Quest of the Historical Jesśs, bls. V (og VI); SigurbjörnEinarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvķsaga,, bls. 36-39.  Žį įréttar Schweitzer enn endurkomu Krists, žar sem kemur fram skipun Jesś til lęrisveina sinna, aš sinna sķnum minnstu mešbręšrum og systrum, žmt. sjśkum, föngum o.s.frv. (Albert Scheitzers, 1954, The Quest of the Historical Jesśs,bls. VI). ,,Öll lifandi žekking į Guši er fólgin ķ žvķ, aš vér lifum hann sem kęleiksvilja ķ hjörtum vorum." (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvķsaga, bls. 270). Allt sem skiptir mįli er viljinn, vonin og trśin. (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, AlbertSchweitzer, Ęvķsaga, bls. 271).      


            Gušfręšikenningar Schweitzers, brutu ķ bįga viš rķkjandi fręšikenningar um aldamótin 1900, sem fyrr ergetiš.  ... .  Og žį mį
įlykta, aš Schweitzer hafi, meš kenningum sķnum, vķsaš veg śt śr nokkurs konar blindgötu, sem nżjatestamenntafęšin voru komin ķ.  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 38; įherslubreyting:  ÓŽ). [{... .  (SigurbjörnEinarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 38, og vķšar; vķsaš veršur einnig ķ fleiri rit, einkum eftir Schweitzer sjįlfan!}].  [{,,Schweitzer markaši spor, hans veršur alla tķš getiš ķ sögu gušfręšinnar... ."  ... .  (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 38 og vķšar; fleiri rit koma fastlega til greina, einkum eftir Schweitzer sjįlfan}].


            [Lżsaįfram, eins og žurfa žykir.  ............].  (Albert Schweitzer, 1954, The Quest of the Historical Jesus, bls. V-VI, 401, og vķšar, eins og viš į; Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls.38-40,41, og vķšar, eins og viš į).  [Fleiri rit koma vissulega til greina, og žį ekki sķst rit Schweitzers sjįlfs, eins og Sjįlfsęvisöga hans į Žżsku, žżdd į Ensku: Albert Schweitzer, 1935, My Life and Thought - An Autobiography, einkum bls. 45-75, og vķšar, eins og viš į; auk fleiri rita].    
                       
[Kristnibošiš er 
grundvallaratriši (raušuržrįšur), bęši varšandi gušfręši Alberts Schweitzers sem og (sérstaklega) varšandi köllunarstarf  hans sem kristnibošslęknis!  Lagt fyrir sem tilgįta, ķ inngangskafla, ręša og rökstyšja hér ķ 3. kafla, sjį nįnar hér ašframan, 3-1, og įlyktun/įlyktanir dregnar sķšan betur saman ķ nišurlagskafla].

[Koma meš įlyktanir, eftir żtarlegar athuganir, sem verša rökręddar hér ķ 3. kafla, sbr. ķ 3-1, hér aš framan, sem dregnar verša sķšan betur saman ķnišurlagskafla:  ............].          

           

            Kristnibošiš er grundvallaratriši (raušur žrįšur), sem fyrr er getiš, bęši varšandi gušfręši Alberts Schweitzers sem og (sérstaklega) varšandi köllunarstarf hans semkristnibošslęknis ķ Lambarene viš Ógówefljót, ķ Frönsku Mišbaugs-Afrķku (A. E.F.), žar sem hann reisti sjśkrahśs įriš 1913, og starfaši žar sem kristnibošslęknir ķ rśma hįlfa öld, sem sagan sannar einnig, enda starfaši Schweitzer į kristnibošsstöš Franskra Mótmęlenda ķ Lambarene, eša ķ nįgrenniviš hana, og hafši nįin kynni og samvinnu viš kristniboša, bęši Rómverks-Kažólska og Evangelķska. [(Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson,1955, Albert Schweitzer, Ęvisaga, bls. 81, 250, og vķšar, og fl. heimildir,eins og viš į)].

Žannig lżsti Schweitzer kynnum sķnum, af kristnibošinu, eftir žriggja įra veru ķ Lambarene, og fórust m.a. orš į žessa leiš:  (sbr. einnig ķ  3-1)

,,Ég ber einlęga lotningu fyrir žvķ starfi, sem amerķskir kristnibošar hófu hér og franskir kristnibošar hafa haldiš įfram.  Žeir hafa mótaš hugsun innlendra manna, ķ mannlegum og kristilegum skilningi, į žann veg, aš žaš myndi sannfęra jafnvel ramma andstęšinga kristnibošs um žaš, aš kenning Jesś megnar mikiš gagnvart frumstęšum mönnum." (Sigurbjörn Einarsson/Arnbjörn Kristinsson, 1955, Albert Schweitzer,Ęvisaga, bls. 250).   

Reykjavķk, 8. október 2009,           

Meš óskum um Gušs blessun,       

Ólafur Žórisson, cand. theol.  Höfundurer meš embęttispróf ķ gušfręši frį HĶ., og hefur rétt til embęttisgengis til prestsžjónustu, og er aš vinna aš drögum um ritgerš og/eša rits um mannvininn og kristnibošslękninn, Albert Schweitzer; og žį ekki sķst varšandi gušfręšikenningar hans.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Um bloggiš

Ólafur Þórisson

Höfundur

Ólafur Þórisson
Ólafur Þórisson
Höfundur er meš embęttispróf ķ gušfręši frį HĶ., og er meš rétt til embęttisgengis til prestsžjónustu
Maķ 2024
S M Ž M F F L
      1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31  

Heimsóknir

Flettingar

  • Ķ dag (18.5.): 2
  • Sl. sólarhring: 2
  • Sl. viku: 28
  • Frį upphafi: 918

Annaš

  • Innlit ķ dag: 2
  • Innlit sl. viku: 28
  • Gestir ķ dag: 2
  • IP-tölur ķ dag: 2

Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband